DApp là ứng dụng phi tập trung chạy trên blockchain. Với những người đã tham gia thị trường crypto lâu năm thì thuật ngữ này không quá xa lạ. Nhưng với những người mới “chân ướt chân ráo” vào thị trường điện tử thì thuật ngữ này còn khá mới mẻ. Bài viết sau đây của USNepalOnline.Com sẽ giúp bạn hiểu hơn dApp là gì để có thể trang bị những kiến thức cần thiết, bước chân vào thị trường tiền mã hóa dễ dàng.
DApp là gì?
DApp (dApps, Decentralized Application) là ứng dụng phi tập trung, phân quyền. Đây là ứng dụng hoặc chương trình kỹ thuật số được hỗ trợ bởi smart contract (hợp đồng thông minh) chạy trên blockchain.
Nói cách khác, dApps được tạo ra từ blockchain và các smart contract. Nó tương tự như smart contract nhưng có thêm nhiều chức năng hơn. Tương tự như các ứng dụng tập trung, người dùng cũng có thể trải nghiệm các ứng dụng phi tập trung ở đủ các lĩnh vực khác nhau như game, mạng xã hội, tài chính…
Vào ngày 22/4/2016, dApp đầu tiên đã xuất hiện trên Ethereum. Nhờ sự ra đời của dApps, người dùng có thể tiếp cận các dịch vụ tài chính phi tập trung (DeFi) dễ dàng.
Đặc điểm của dApp
Theo lý thuyết chung của ứng dụng phân cấp trong sách trắng (General Theory of Decentralized Applications Whitepaper), một ứng dụng được gọi là dApp khi có đủ các đặc điểm sau:
- Mã nguồn mở: DApp có mã nguồn mở, nghĩa là bất kỳ ai cũng có thể tham gia xác minh, sử dụng, sao chép, sửa đổi. Nếu muốn điều chỉnh hoặc cải tiến dApp thì ý kiến đó phải nhận được sự đồng thuận của phần lớn người dùng.
- Phi tập trung: Tất cả các thông tin hoạt động, dữ liệu của dApp đều được lưu trữ trên một blockchain phi tập trung, công khai được duy trì bởi nhiều người dùng hoặc các node. DApp hoạt động hoàn toàn tự động, không bị bất kỳ cá nhân/tổ chức nào kiểm soát.
- Hệ thống được mã hóa: Dapp có thể được truy cập bằng mã thông báo. Đồng token này có thể là ETH hoặc một đồng token riêng. Đồng token này sẽ đảm nhận nhiệm vụ thanh toán trong ứng dụng, sử dụng để voting cho các chiến lược phát triển giao thức. Hoặc được sử dụng để trả thưởng cho những người đã đóng góp, xây dựng hệ thống như miner, famer.
Dapp hoạt động như thế nào?
DApp là ứng dụng được cung cấp bởi hợp đồng thông minh. Hợp đồng thông minh hoạt động như một tập hợp các quy tắc được xác định trước được thực thi bởi mã máy tính. Khi các điều kiện nhất định được đáp ứng, tất cả các node mạng sẽ thực hiện tác vụ mà hợp đồng chỉ định.
Khi một hợp đồng thông minh được triển khai trên blockchain, rất khó có thể thay đổi mã hoặc phá hủy nó. Vì thế, dù cho nhà phát triển dApp có tan rã, người dùng vẫn có thể truy cập dApp.
Phân loại dApp
Dựa trên đặc điểm xây dựng, người ta chia dApp thành 3 loại sau:
- Loại 1: Là dApp được xây dựng trên blockchain riêng và có đồng native token riêng. Ví dụ: Bitcoin, Ethereum, Tron… Loại dApp này tương tự hệ điều hành máy tính Windows, macOS, Linux… mà chúng ta sử dụng hàng ngày.
- Loại 2: Được xây dựng trên blockchain của dApp loại 1 và gọi là giao thức. Các giao thức này có thể phát hành đồng token riêng phục vụ cho chức năng của mình. Ví dụ: Axie Infinity, Dentraland, Uniswap… DApp loại 2 tương tự phần mềm Photoshop, MS Office… hỗ trợ công việc hàng này.
- Loại 3: Được xây dựng trên Protocol của dApp loại 2. Tương tự như dApp loại 2, giao thức này cũng có token riêng để thực hiện chức năng của mình. Ví dụ: Safe Network được xây dựng trên Omni Protocol, trong khi Omni Protocol được xây dựng trên Ethereum. DApp loại 3 tương tự các phần mềm chuyên biệt hay Plugin hỗ trợ công việc.
Trong 3 loại dApp trên, dApp loại 2 là thông dụng nhất.
Ưu điểm và nhược điểm của dApp
DApp là ứng dụng phi tập trung có những ưu nhược điểm sau:
1. Ưu điểm
Tương tự các ứng dụng thông thường, dApp cung cấp khá nhiều chức năng. Tuy nhiên, dApp có nhiều ưu điểm hơn hẳn:
- Chống kiểm duyệt: DApp là ứng dụng phi tập trung, xây dựng trên các mạng phân tán, không có cơ quan trung ương. Ứng dụng có thể hoạt động mà không chịu sự kiểm duyệt của bất kỳ cơ quan tập trung nào. Không có công ty nào kiểm soát dữ liệu cá nhân của người dùng. Không ai có thể xóa tin nhắn hoặc chặn tin nhắn được đăng.
- An toàn, bảo mật: DApp hoạt động trên blockchain để lưu trữ dữ liệu, không có điểm lỗi duy nhất nên có tính bảo mật cao, ít bị tấn công bởi các hacker. Người dùng không cần cung cấp danh tính trong thế giới thực để tương tác, sử dụng các chức năng mà dApp cung cấp. Họ kết nối với dApp bằng ví điện tử và có nhiều quyền kiểm soát hơn với những thông tin mà mình chia sẻ.
- Không có thời gian “chết”: DApp chạy trên hệ thống mạng ngang hàng. Vì thế, ngay cả khi một node hay các bộ phận của mạng gặp sự cố, các dApp vẫn có thể hoạt động liên tục.
- Giảm chi phí cho người dùng và tăng thu nhập cho nhà phát triển: Khi sử dụng dApp, người dùng sẽ không phải trả thêm một khoản phí trung gian nào. Còn nhà phát triển sẽ có thêm cơ hội tăng thu nhập khi triển khai dApp.
- Cải tiến liên tục: Với mã nguồn mở, dApp khuyến khích bất kỳ ai cũng có thể tham gia xác minh, sử dụng, sao chép, sửa đổi để nâng cấp tốt hơn. Nhờ đó, dApp có thể phát triển rộng rãi với nhiều tính năng hữu ích trong tương lai.
- Dễ dàng tích hợp tiền điện tử vào các chức năng cơ bản của dApp bằng cách tận dụng các hợp đồng thông minh: Ví dụ như dApp trên Ethereum có thể sử dụng ETH làm phương thức thanh toán mà không cần tích hợp các nhà cung cấp dịch vụ thanh toán bên thứ ba.
2. Nhược điểm
Bên cạnh những ưu điểm nổi bật trên, dApp cũng tồn tại một số hạn chế như:
- Giao diện khó sử dụng: Việc thiết kế giao diện dApp chưa thực sự được tối ưu. Hầu hết giao diện của các dApp chưa thân thiện với người dùng.
- Vẫn có thể bị hack: Việc xây dựng trên blockchain công khai mã nguồn mở giúp cho dApp tránh được tình trạng tập trung hóa. Tuy nhiên, đây cũng là cơ hội để các hacker tiếp cận, tìm ra lỗ hổng và tấn công, đặc biệt là với các blockchain còn non trẻ.
- Phụ thuộc vào người dùng: Nếu dApp càng có nhiều người dùng thì càng hoạt động hiệu quả và có tính bảo mật cao. Trường hợp không thu hút được người dùng tham gia, dApp sẽ hoạt động kém an toàn.
- Có thể xảy ra tình trạng quá tải: DApp yêu cầu sức mạnh tính toán nhất định để hoạt động nên có thể gây ra tình trạng quá tải mạng. Ví dụ như Ethereum yêu cầu mọi trình xác thực phải chạy, việc lưu trữ tất cả giao dịch thực hiện trên mạng để đạt được tính bảo mật, toàn vẹn, sự minh bạch và tin cậy. Tuy nhiên, điều này làm cho tốc độ giao dịch chậm lại dẫn đến tắc nghẽn mạng và tăng phí gas.
- Việc sửa đổi khó khăn: Khi được triển khai trên blockchain, rất khó để có thể sửa đổi mã phụ trợ của dApp. Bởi bất kỳ sự thay đổi hoặc cải tiến dApp nào cũng cần sự đồng thuận của đa số các node trong mạng nên rất mất thời gian.
Ứng dụng của dApp
DApp được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như:
1. GameFi
Hiện nay, dApp được ứng dụng trong nhiều trò chơi điển hình như Axie Infinity, Sandbox… Theo thống kê của DappRadar, vào quý 1 năm 2022, các trò chơi trên blockchain đã tăng tăng 2.000% so với năm 2021. Vào tháng 3/2022, GameFi đã thu hút 1,22 triệu ví hoạt động duy nhất (UAW) với hơn 50% hoạt động đến từ các dApp trò chơi.
Khác với các trò chơi điện tử truyền thống, phần lớn các dApp trò chơi cho phép người chơi toàn quyền kiểm soát tài sản, kiếm tiền từ những vật phẩm.
2. DeFi và DEX
Với dApp, mọi người đều có thể sử dụng các dịch vụ tài chính, toàn quyền kiểm soát tài sản mà không cần thông qua cơ quan trung ương nào. Điều này cũng có lợi cho các cá nhân thu nhập thấp bởi họ có quyền truy cập vào nhiều dịch vụ tài chính với chi phí thấp hơn.
Dịch vụ tài chính phổ biến nhất mà các dApp cung cấp là cho vay. DeFi DApps cung cấp khả năng thanh toán giao dịch tức thì, kiểm tra tín dụng ở mức tối thiểu và khả năng sử dụng tài sản kỹ thuật số làm tài sản thế chấp. Vì thế, người dùng có thể linh hoạt hơn trên các thị trường cho vay.
DApp cũng mang đến sàn giao dịch tài chính phi tập trung (DEX) như Uniswap, SushiSwap và PancakeSwap… Người dùng có thể giao dịch ngang hàng trên các sàn giao dịch mà không cần thông qua trung gian. Họ vẫn có quyền giám sát tài sản của mình và giao dịch trực tiếp với người dùng khác thông qua hợp đồng thông minh.
Các đơn đặt hàng sẽ được thực hiện trên blockchain và trực tiếp giữa các ví người dùng. DEX không cần bảo trì nhiều nên phí giao dịch sẽ thấp hơn các sàn giao dịch tập trung.
3. Giải trí
DApp chuyển các hoạt động hàng ngày mà mọi người yêu thích thành trải nghiệm kỹ thuật số. Các trải nghiệm này cũng có thể tạo ra động lực kinh tế. Ví dụ như Audius là nền tảng phát nhạc phi tập trung dựa trên blockchain. Nền tảng này kết nối trực tiếp nghệ sĩ và người hâm mộ. Nhờ đó, nghệ sĩ có thể kiếm được nhiều tiền hơn và tạo ra các bản ghi cố định trên blockchain.
Bên cạnh đó, các dApp xã hội phi tập trung như Steemit cũng giúp giải quyết vấn đề kiểm duyệt các bài đăng và xử lý sai dữ liệu người dùng mà những mạng xã hội như Facebook, Twitter hay gặp phải. Các nền tảng này cho phép người dùng có thể tương tác tự do, bày tỏ ý kiến của mình, kiểm soát thông tin cá nhân tốt hơn và ít bị kiểm duyệt.
4. Quản trị
DApp trao quyền cho người dùng trong việc quản trị các tổ chức trực tuyến với cơ chế lấy cộng đồng làm trung tâm. Nhờ sự hỗ trợ của hợp đồng thông minh, người dùng nắm giữ token quản trị của một dự án blockchain có thể tạo đề xuất để cộng đồng bỏ phiếu. Đồng thời, người dùng cũng có thể bỏ phiếu ẩn danh cho các đề xuất của người khác.
Một trong những mô hình quản trị phi tập trung ứng dụng dApp tiêu biểu là Tổ chức tự trị phi tập trung (DAO). DAO giống như một dApp tự trị, không phân chia thứ bậc, sử dụng dụng hợp đồng thông minh để đưa ra quyết định mà không cần cơ quan trung ương. Tuy nhiên, các thành viên của DAO vẫn được gắn kết với nhau nhờ lợi ích về kinh tế.
Cách kiếm tiền với dApp
Với dApp, bạn có thể kiếm tiền bằng nhiều cách như:
- Tham gia phát triển các dApp: Bạn có thể kiếm tiền từ dApp với tư cách nhà phát triển. Ví dụ như phát triển mã nguồn mở, xây dựng thêm các dApp mới…
- Kiếm tiền từ dApp thông qua việc tham gia các chức năng của ứng dụng: Bạn có thể tham gia các trò chơi, ứng dụng giải trí, staking, lending với tư cách người dùng và nhận phần thưởng.
- Dự đoán để kiếm tiền: Bạn có thể tham gia dự đoán ở các thị trường như Gnosis Olympia, Augur… Nếu dự đoán đúng, bạn sẽ nhận được phần thưởng.
Kết luận
Như vậy, dApp cũng được ứng dụng trong nhiều lĩnh vực tương tự như các App trên điện thoại di động chúng ta thấy hàng ngày. Điểm khác biệt ở chỗ dApp phát triển dựa trên hợp đồng thông minh và chạy trên hệ thống mạng phi tập trung thay vì hệ thống tập trung như App. Nhờ đó, dApp trở nên bảo mật, minh bạch và khó tấn công hơn.
Chúng tôi hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn dApp là gì để có những trải nghiệm tốt nhất trên thị trường điện tử và có thể đầu tư vào các đồng token của dApp.
>>>> Có thể bạn quan tâm: